Spaans wit en rosado: fris en fruitig
Je zou het op het eerste gezicht niet denken, maar toch is het zo: Spanje produceert veel meer witte wijn dan rode! Een groot deel van die witte wijn wordt echter gedistilleerd tot brandy. En een ander deel dient als basis voor Spanje's befaamde mousserende wijn, Cava. Maar dan nog blijven er volop witte wijnen over om ontdekt te worden. Binnen het Spaanse aanbod aan wit vind je namelijk wijnen met een opvallend individuele signatuur, gekoppeld aan technisch vakmanschap. Zonder die technische perfectie zouden de wijnen nooit zo karakteristiek kunnen zijn als nu. Ook droge rosado, alias rosé, is een Spaanse specialiteit die de nodige aandacht verdient. Bij de mediterrane keuken kun je immers nauwelijks een geschikter type wijn vinden!

Koel Spanje!
Zo'n warm land, en dan toch zo veel spannende witte wijnen. Hoe kan dat? Spanje mag dan wel veel zon krijgen, het is niet zo dat het overal in het land even warm en droog is. Allerminst. Zie bijvoorbeeld het groene Galicia, in het noordwesten van het land, waar jaarlijks meer regen valt dan in Nederland. En dan is er nog een belangrijke factor: op wat voor hoogte liggen de wijngaarden? Immers, hoe hoger hoe koeler, zeker tijdens de nacht. Overdag mag de temperatuur rustig oplopen, zo lang er 's nachts maar voldoende afkoeling is. Op die manier bouwen de druiven goede suikerwaarden op en behouden ze tegelijkertijd hun zuren en aroma's.
Je vindt in Spanje een hele keur aan witte druivensoorten, van volstrekt lokaal tot mondiaal. Chardonnay en cabernet sauvignon kent iedereen wel, maar hoe zit dat met verdejo of albariño. Net als bij Spaanse rode wijnen is assembleren - het combineren van twee of meer soorten - heel gewoon.
Tot voor kort dronken de Spanjaarden zelf het liefst witte wijnen in de stijl van rode. Met veel alcohol en eventueel met de nodige houtrijping. Dit soort wijn is echter een zeldzaamheid geworden; vandaag de dag zijn juist eigenschappen als frisheid en fruit het handelsmerk. De Spanjaarden maken hun wijnen immers heel bewust met de wensen van de Noord-Europese wijndrinkers in het achterhoofd. 'Lekker' gaat voor alles!
De meeste Spaanse witte wijn wordt geproduceerd in La Mancha, de uitgestrekte streek ten zuiden van Madrid. Hier staan vele tienduizenden hectaren met de airén druif aangeplant. De airén produceert vooral basiswijn voor brandy, maar in toenemende mate levert hij ook prima tafelwijnen.

Voor het spectaculaire werk moeten we naar het koelere noorden. Naar Rias Baixas bijvoorbeeld, waar de albariño gedijt in het vochtige klimaat van de fjordenkust van Galicia. Wijn maken is hier niet makkelijk. Albariño geldt zelfs als Spanje's duurste druif. Maar het resultaat is verbluffend: een tintelfrisse, aromatische wijn. Onweerstaanbaar lekker bij fruits de mer en vis.
Ook uit Rueda, een streek in de nabijheid van Valladolid, komen bijzonder mooie, sappige witte wijnen met 'body'. Hier speelt de verdejo de hoofdrol, een karakteristieke druivensoort die je verder nauwelijks tegenkomt. Authenticiteit verzekerd derhalve. In Rueda is de afgelopen jaren veel geëxperimenteerd, met als gevolg dat er ook sauvignon blanc aangeplant is. Je kan Rueda trouwens bij heel veel gerechten drinken. Vis, wit vlees en kip bijvoorbeeld. En bij asperges! Ook bij gekruide gerechten, zoals met kerrie, blijft hij makkelijk overeind.
Met succes! Wat de albariño is voor Rias Baixas en de verdejo voor Rueda, dat is de viura - alias macabeo - voor Rioja.
Immers, ook een 'rode' streek als Rioja kan niet zonder witte wijn. Men vinifieert hem daar zelfs op twee manieren: op staal of op hout. Een vergelijking tussen die twee stijlen is een heel aparte ervaring. Probeer zo'n witte Rioja eens met een streekspecialiteit: asperges. Alle cliché's over zogenaamde ideale aspergewijnen komen dan ineens in een heel ander daglicht te staan.
In het aangrenzende Navarra en in Somontano, aan de voet van de Pyreneeën, heeft de viura/macabeo het gezelschap van de chardonnay gekregen. Een internationale druif, die het in heel wat Spaanse wijngaarden uitstekend doet. En dus topwijnen oplevert.

Attractief mediterraan
Het kan natuurlijk niet anders of ook langs de Middellandse Zee worden de nodige witte wijnen geproduceerd. Neem alleen al Cataluña. Je vindt daar alle denkbare smaken en stijlen. Ze smaken zonder uitzondering verrukkelijk bij visgerechten. Namen om op te letten zijn o.a. Ampurdán-Costa Brava, Alella, Costers del Segre en Penedès. Evenals in andere delen van noordelijk Spanje is in Cataluña veel macabeo en chardonnay te vinden, maar ook enkele typisch Catalaanse variëteiten. De bekendste en beste daarvan zijn de parellada en de merkwaardig gespelde xarel-lo. Deze soorten worden behalve voor elegante stille wijnen ook op grote schaal gebruikt voor de productie van de mousserende Cava. Verder naar het zuiden, maar nog steeds in de nabijheid van de Middellandse Zee, is de merseguera de gezichtsbepalende druif. In de omgeving van Valencia zorgt hij voor zachtfrisse droge wijnen, bestemd om jong te drinken. Eerst en vooral bij vis, maar even zo goed bij salades of kip. Droog mag dan wel de regel zijn voor Spaans wit, er zijn uitzonderingen. Een specialiteit van Valencia waren aromatische, zoete wijnen, gemaakt van moscatel druiven. Tegenwoordig zijn deze wijnen wat eleganter dan vroeger. Heerlijk sappig en fruitig, met beschaafd zoet.

Rosado - typisch Spaans
Spanje is een toonaangevende producent van rosado wijnen. Een type wijn waarover je niet te veel moet uitweiden, maar dat je gewoon moet drinken. Rosado wordt in principe op dezelfde manier gemaakt als witte wijn, maar dan van blauwe druiven. Met name garnacha is een perfecte rosado-druif. De druiven worden direct na binnenkomst in de kelder voorzichtig geperst, voordat de gisting begint. Hierbij krijgt het witte sap een beetje kleurstof mee van de gebroken schillen. Net als de meeste witte wijn ondergaat ook de most voor rosado een langzame, koele gisting. Dat is de enige manier om de wijn een fruitig karakter te geven, maar je moet er wel high tech kelderapparatuur voor hebben. Rosado wordt met name in het noorden en noordoosten van Spanje gemaakt. Navarra is wellicht hét rosadogebied bij uitstek, maar ook Cigales, Penedès, Rioja, Utiel-Requena en Somontano hebben een prima reputatie. Het zijn stuk voor stuk wijnen die heerlijk aan tafel te drinken zijn, bij zowat alle mogelijke gerechten. Als lunchwijn of bij een zomerse barbecue bijvoorbeeld.
In Spanje zelf is rosado zeer populair; men drinkt 'm daar zowel bij vis als bij lam. Bij tapas en paella. Maar denk ook eens aan gerechten met een Aziatisch accent.
Serveer rosado net als wit: gekoeld maar niet ijskoud. Ideaal is een temperatuur van 8 à 10°C. Dan proefje het fruit op z'n best!

Bron: De Wijnkrant | juni 1999


Wijngebieden Spanje  >>